Jakiś czas temu poświęciliśmy odrobinę uwagi etymologii nazw dni tygodnia w języku angielskim, które to – jak się okazało – swymi korzeniami sięgają panteonu bóstw licznych kultur, wliczając antyczne Imperium Rzymskie. Dziś przyszła kolej na angielskie nazwy miesięcy, jako że prawdziwi lingwiści z krwi i kości nie powinni ograniczać perspektywy czasowej do raptem siedmiu dni – co to, to nie! Prawdziwy lingwista - nie jakiś tam dyletant, obibok czy lekkoduch – powinien tuż po zapoznaniu się ze słowem „kalendarz” raz dwa zgłębić arkana wszelkiej lingwistycznej wiedzy z owym kalendarzem związanej. I być może powyższe stwierdzenie wcale nie opisuje faktycznego stanu rzeczy, lecz nie przeszkodzi nam to w rzuceniu okiem na pochodzenie nazw miesięcy oraz rzeczonego słowa „kalendarz”, którego etymologia wydaje się być całkiem ciekawa.
KALENDARZ
Nie na darmo wspomniałem powyżej o antycznym Rzymie, albowiem właśnie tej zamierzchłej kulturze zawdzięczamy słowo „kalendarz”, czyli w języku angielskim „calendar”. Skoro mowa o rzymianach, to zapewne cała lingwistyczna filozofia sprowadzi się do łaciny, Istotnie, łacińskie słowo „calendarium” („księga rachunkowa”) dało kalendarzowi swe początki. Rzymianie nazywali pierwszy dzień każdego miesiąca „Kalendae” i wydaje się, że owe dni nie należały do wesołych. Otóż, była to pora spłaty długów, co wiązało się z wnikliwym studiowaniem ksiąg rachunkowych i prowadzeniem rachunkowości. Księgi – „calendarium” – szybko zaczęły być utożsamiane z rachowaniem nie tylko pieniędzy, ale i czasu (w końcu czas to pieniądz), przyczyniając się do narodzin współczesnego słownikowego „kalendarza”.
NAZWY MIESIĘCY
JANUARY
Nazwa pochodzi od rzymskiego boga Janusa, patrona wszelkiego rodzaju bram i drzwi. Janus przedstawiany był jako bóg o dwóch twarzach – jedną patrzącą w przeszłość, drugą zaś w przyszłość.
FEBRUARY
Łacińskie słowo “februa” oznacza “oczyszczać”, “czyścić”. Rzymski miesiąc „Februalia” był czasem duchowego oczyszczenia oraz pokuty za przewinienia i występki.
MARCH
Miesiąc ten został nazwany na cześć rzymskiego boga wojny – Marsa. W marcu z reguły wznawiane były operacje militarne i kampanie wojenne przerwane na czas zimy.
APRIL
Nazwa wywodzi się z łacińskiego “aperio”, oznaczającego “otwieranie” lub “rozkwitanie”, co oczywiście wynikało z faktu powracającej do życia flory, kwitnących kwiatów i wszędobylskiej sielskiej zieleni.
MAY
Kolejny “boski” miesiąc, tym razem nazwany imieniem rzymskiej bogini Maia, rzekomo doglądającej rosnącej roślinności. Inna etymologia wskazuje na łacińskie słowo „maiores”, czyli „starszyzna”, której oddawano w maju hołd.
JUNE
Miesiąc rzymskiej bogini Juno, patronki małżeństw oraz kobiet. Imię bogini wywodzi się z łacińskiego słowa „juvenis”, oznaczającego „młodych ludzi”. Był to miesiąc utożsamiany z godami i miłosnymi wybrykami.
JULY
Przed rządami Juliusza Cezara rzymski kalendarz rozpoczynał się od marca. Cezar nieco zreorganizował misterną strukturę czasu, ustanawiając styczeń za pierwszy miesiąc w roku. Dało to podstawy kalendarzowi Juliańskiemu. Co więcej, jeden z miesięcy – lipiec (July) – nazwał swym imieniem i nawet po wprowadzeniu kalendarza Gregoriańskiego nazwa nie została zmieniona.
AUGUST
Oktawian August był pra-bratankiem Juliusza Cezara oraz pierwszym cesarzem rzymskim. Oczywiście nie mógł wypaść gorzej na kalendarzowych kartach, niż Juliusz, a zatem nazwał kolejny miesiąc swym imieniem.
SEPTEMBER
Z łacińskiego “septem”, czyli “siedem”, jako że był to siódmy miesiąc wczesnego kalendarza rzymian - przed wprowadzeniem zmian przez Juliusza Cezara.
OCTOBER
Z łacińskiego “octo”, czyli “osiem”, jako że był to ósmy miesiąc wczesnego kalendarza rzymian - przed wprowadzeniem zmian przez Juliusza Cezara.
NOVEMBER
Z łacińskiego “novem”, czyli “dziewięć”, jako że był to dziewiąty miesiąc wczesnego kalendarza rzymian - przed wprowadzeniem zmian przez Juliusza Cezara.
DECEMBER
Z łacińskiego “decem”, czyli “dziesięć”, jako że był to dziesiąty miesiąc wczesnego kalendarza rzymian - przed wprowadzeniem zmian przez Juliusza Cezara.