CAE, czyli C1 Advanced Cambridge English Exam, to jeden z najpopularniejszych egzaminów z języka angielskiego, natomiast wcale nie jeden z najłatwiejszych. By go zdać, musisz wykazać się nie lada znajomością wszystkich składowych części języka oraz każdej z czterech części egzaminu. Powiem więcej – łyse konie nie znają się tak dobrze, jak ty powinieneś znać format każdego jednego zadania wchodzącego w skład CAE. Ilość pytań, kolejność, podstawowe strategie rozwiązywania, czas, punktacja, kruczki, drobne druczki i tym podobne szczegóły z początku mogą zdać się przytłaczające, ale spokojnie! W dzisiejszym wpisie krok po kroku i od podszewki przedstawię wam cały egzamin CAE. Do dzieła!
Cztery części CAE
Egzamin CAE składa się z czterech części lub komponentów, nazywanych „papers”. Zanim przejdziemy do szczegółowego omówienia każdego z nich, zapoznajmy się z ich nazwami, czasem na rozwiązanie i kolejnością:
Reading and Use of English (90 min)
Writing (90 min)
Listening (40 min)
Speaking (15 – 17 min)
Czas przeznaczony na każdą z części nie może być jakkolwiek przedłużony lub przeniesiony na inny komponent. Czyli nawet jeżeli rozwiążemy Reading and Use of English w 45 minut, to i tak nie możemy przenieść pozostałego czasu na kolejne zadania np. z Writingu.
Reading and Use of English
Komponent ten składa się z ośmiu zadań („parts”), które można rozwiązać w dowolnej kolejności. Poniżej znajdziecie każde zadanie wraz z krótkim opisem i podstawowymi informacjami na jego temat.
Part 1 – Multiple Choice
Typowy test wyboru, w którym mamy krótki tekst z ośmioma ponumerowanymi lukami, a pod tekstem opcje wyboru do każdej z luk (A, B, C, D). Często słowa, które musimy wybrać wydają się podobne, warto dwa razy zastanowić się nad kontekstem i znaczeniem. Dużą rolę odgrywają też przyimki oraz idiomy, które determinują poprawność odpowiedzi.
Part 2 – Open Cloze
Po raz kolejny dostaniemy tekst z ośmioma lukami, jednakże w tym wypadku odpowiedzi musimy szukać w głowie. Słowa, których należy użyć z reguły są proste: przyimki, phrasal verbs, idiomy, spójniki, podstawowe czasowniki, etc. Jedyny szkopuł w tym, że prócz naszej wiedzy i intuicji językowej nie znajdziemy żadnej podpowiedzi…
Part 3 – Word Formation
Czy zdziwię was pisząc, że i w tym zadaniu znajdziemy krótki tekst i osiem luk? Jednakże tym razem obok tekstu odnajdziemy słowa (każde w odpowiednim wierszu, gdzie znajduje się luka), które należy zmienić tak, aby pasowały gramatycznie i logicznie do kontekstu. Czyli np. z rzeczownika trzeba stworzyć przymiotnik, z czasownika rzeczownik, etc. Warto tez pamiętać o przeczeniach i liczbie mnogiej, które niekiedy są wymagane.
Part 4 – Key Word Transformations
Często spotykam się z opinią, że jest to najtrudniejsze zadanie z Use of English, choć według mnie bardziej pasuje tu określenie „najbardziej złożone”. Pojawia się w nim tez najwięcej gramatyki – i to takiej mniej lubianej, typu strona bierna, mowa zależna, okresy warunkowe czy inwersja. Co trzeba zrobić? Otóż musimy przekształcić sześć zdań, używając podanych słów-kluczy. Za każdą w pełni poprawną odpowiedź otrzymamy dwa punkty, za odpowiedź częściowo dobrą – tylko jeden. Warto o tym pamiętać i pisać nawet niekompletne odpowiedzi, ponieważ często zaowocuje to zdobyciem właśnie jednego punktu, który jakby nie było jest bardziej pożądany niż punktów zero.
Part 5 – Multiple Choice Reading
Zaczyna się czytanie! Pierwsze zadanie z Readingu bez ostrzeżenia rzuca na głęboką wodę. Otrzymamy długi tekst i sześć pytań wraz z odpowiedziami do wyboru. Pytania idą w tej samej kolejności, co akapity tekstu, tzn. odpowiedź na pytanie nr 3 znajdziecie w tekście zawsze przed odpowiedzią na pytanie nr 4 i tak dalej. Ponadto każda odpowiedź oparta jest na konkretnym fragmencie tekstu, często polega na zrozumieniu lub znalezieniu detali, parafraz, metafor, etc. Nie ma tu miejsca na wolną interpretację czy dywagacje odnośnie kontekstu, choć niekiedy pytanie nr 6 jest bardziej ogólne, a fragmenty uzasadniające odpowiedź mogą być rozsiane po tekście.
Part 6 – Cross Text Multiple Matching
W tej części znajdziemy cztery pytania i tyle samo akapitów, naszym zadaniem zaś jest szukanie zależności, różnic i podobieństw między nimi. Na przykład w tekście o Social Media może paść pytanie w style: który z autorów (A, B, C) ma odmienne zdanie od autora D na temat wpływu Social Media na życie społeczne nastolatków. Pytania są niekiedy zagmatwane i trzeba ostrożnie analizować ich strukturę, by znaleźć poprawne odpowiedzi.
Part 7 – Gapped Text
Sprawa jest prosta, choć ani trochę łatwa – mamy tekst, z którego wycięto sześć akapitów. Na osobnej stronie mamy siedem osobnych akapitów (sześć wyciętych plus jeden dodatkowy dla zmyły), a naszym zadaniem jest powstawianie tychże akapitów w luki w tekście. Kluczem do sukcesu jest tu wnikliwa analiza słów (często zaimków osobowych lub wskazujących, przedimków, nazw własnych), które wskazują na właściwe miejsce dla danego akapitu. Bywa, że wystarczy przeczytać jedynie pierwsze i ostatnie zdania w danej porcji tekstu, by znaleźć poszlaki, ale często pomaga też szerszy kontekst.
Part 8 – Multiple Matching
W tym zadaniu najpierw ujrzymy listę 10 pytań, poniżej zaś tekst podzielony na kilka akapitów (z reguły 5 lub 6). Jak zapewne się domyślacie, musimy dopasować każdy z akapitów do konkretnego pytania. Zadanie relatywnie łatwe i przyjemne, a na dodatek dające sporo punktów, dlatego też polecam zacząć Reading właśnie od niego, by przypadkiem nie zabrakło na nie czasu.
Writing
Pisanie podczas egzaminu CAE podzielone jest na raptem dwie części, ale i tak was wymęczy i zajmie sporo czasu. Zadanie pierwsze to zawsze i nieodmiennie esej, który powinien liczyć od 220 do 260 słów. Tematyka może być różna i nie ma co o niej spekulować, natomiast warto nadmienić, że sama forma eseju jest dość prosta i każdy powinien znać jej podstawy, czyli podział na akapity (introduction, body, conclusion), przedstawianie argumentów, etc.
W drugim zadaniu mamy większą dowolność, ponieważ musimy wybrać jeden z trzech tematów. Formy, które mogą się pojawić to: proposal, review, report, e-mail, letter. Zakładając, że e-mail i letter to w sumie to samo, łatwo stwierdzić, że wystarczy opanować tylko dwie z czterech form, aby mieć pewność, że któraś z nich trafi się na egzaminie. Polecam review i letter, które wydają mi się najluźniejszymi rodzajami tekstów z drugiego zadania Writingu. Podobnie jak w zadaniu pierwszym, musimy napisać od 220 do 260 słów.
Listening
Komponent Listening na egzaminie CAE przypomina nieco Reading, z tym że – surprise, surprise – zamiast tekstu do czytania mamy teksty do słuchania. Również jest ich cztery, a wyglądają następująco:
Part 1 – Multiple Choice
Usłyszysz trzy niezwiązane ze sobą teksty, z reguły fragmenty dialogów; każdy zostanie odtworzony dwa razy. Do każdego tekstu są dwa pytania typu multiple choice (po trzy odpowiedzi A, B, C na pytanie). Jako ze teksty są dość krótkie, zadanie to uznawane jest za relatywnie łatwe, ale nie należy go lekceważyć – niekiedy odpowiedzi potrafią być sformułowane w podchwytliwy sposób…
Part 2 – Sentence Completion
W tym zadaniu słyszymy z reguły monolog trwający około trzech minut i na jego podstawie musimy uzupełnić krótki tekst, w którym są luki. Zdania w tekście różnią się od tych słyszanych, co dodatkowo utrudnia nam życie i sprawia, że łatwo się zgubić… Co więcej, luki można uzupełniać pojedynczymi słowami lub krótkimi frazami i liczbami. Nagranie słyszymy dwa razy, a w tekście jest osiem luk.
Part 3 – Multiple Choice
Kolejny multiple choice, lecz w tym przypadku mamy do czynienia z jednym długim tekstem, często w postaci dyskusji lub wywiadu. Ze względu na długość nagrania trzeba się porządnie skupić, tym bardziej, że mało która odpowiedź jest tu dosłowna i niejedna informacja może umknąć między wierszami. Całość przypomina pierwsze zadanie z Readingu, lecz w formie słuchanej. Pytań jest sześć, do każdego mamy po cztery odpowiedzi, tekst słyszymy dwa razy.
Part 4 – Multiple Matching
Tym razem dostajemy aż 10 pytań i dwa zadania, które należy rozwiązywać jednocześnie. Usłyszymy pięć krótkich wypowiedzi, a do każdej z nich musimy przyporządkować właściwą odpowiedź z obydwu zadań na raz. Wypowiedzi słyszymy dwukrotnie i już za pierwszym razem warto zaznaczyć ołówkiem potencjalne rozwiązanie, ponieważ czasu jest mało, a słyszane teksty trwają po zaledwie kilkadziesiąt sekund.
Speaking
Speaking jest najkrótszym komponentem egzaminu CAE, bo trwa tylko 15 – 17 minut, choć czas ten może się wydłużyć, gdy trafimy do grupy trzyosobowej (z reguły zdajemy w grupie dwuosobowej). Egzamin z mówienia bardzo często odbywa się jakiś czas po części pisemnej, niekiedy w tym samym dniu, a niekiedy w innym terminie. Bywa jednak, że Speaking zdajemy przed częścią pisemną. W przypadku parzystej liczby kandydatów wszyscy zdają w grupach dwuosobowych, gdy zaś zdarzy się, że liczba osób będzie nieparzysta, organizowana jest jedna grupa trzyosobowa.
Speaking rozpoczyna kilka prostych pytań na przełamanie lodów – ot, zwykły small talk, w którym trzeba powiedzieć parę zdań o sobie, dlaczego uczymy się języka angielskiego i chcemy zdać egzamin, czym się interesujemy, co ostatnio czytaliśmy i tak dalej.
W kolejnej części otrzymamy trzy obrazki, z których trzeba wybrać dwa, a następnie porównać je, odpowiadając na dwa pytania (pytania zadaje egzaminator, ale są one również wydrukowane nad obrazkami). Odpowiedź nie powinna przekroczyć minuty z hakiem, czyli tragedii nie ma; sęk jednak w tym, że sytuacje przedstawione na obrazkach bywają niejasne i często przyjdzie nam spekulować i dywagować, by wyczerpać temat. Na pytania odpowiadamy solo, lecz po zakończeniu wypowiedzi druga osoba otrzyma dodatkowe pytanie na ten sam temat, dlatego też zawsze warto słuchać, co mówi partner.
W trzeciej części Speakingu wreszcie wejdziemy w interakcję z partnerem. Otrzymamy tzw. spidergram, czyli umieszczone w środku diagramu pytanie wraz z pięcioma tematami, które należy poruszyć z partnerem.
Kluczowym aspektem tej części egzaminu jest interakcja z naszym rozmówcą, umiejętność zadawania pytań i odnoszenia się do przedstawionych argumentów. Należy zadbać tez o to, abyśmy nie mówili ani za dużo, ani za mało – pozwól partnerowi wypowiedzieć się, nie dominuj w rozmowie, ale też nie daj się zdominować w dyskusji. Ważny jest balans i płynny dialog. Całe zadanie powinno zabrać około 4 minut.
Wreszcie ostatnia część, również oparte na konwersacji, jednakże tym razem zadanie polega na luźnej rozmowie na temat(y) bliżej lub dalej związane z zagadnieniami z poprzedniej części Speakingu. Tutaj możemy pozwolić sobie na dużą swobodę i zabłysnąć przygotowanymi wcześniej frazami oraz retoryką, wciąż pamiętając o nacisku na dialog i wymianę argumentów z partnerem. Egzaminator może zadać od jednego do trzech pytań, a zadanie trwa 4 minuty.
I to tyle o CAE! Jeżeli chcesz wiedzieć więcej o egzaminie, poćwiczyć przed podejściem do testu lub powtórzyć najważniejsze zagadnienia - zapraszam do wspólnej nauki:)
Powodzenia!