Na podstawie utworu "That's Death" by Eric Idle
Dziś przyjrzymy się śmierci w języku angielskim, w sensie tak dosłownym, jak to tylko możliwe – albowiem tematem niniejszego wpisu są anglojęzyczne słowa i wyrażenia związane z dokonywaniem żywota, wyzionięciem ducha i kopaniem w kalendarz. Tematyka ta z reguły kojarzy się, mówiąc krótko i bez ogródek, źle. Jednakże nie chciałbym wprawić Was, drodzy czytelnicy, w ponury nastrój, tym bardziej, że 1szy listopada za oknem i tak robi już swoje. Zatem w celu podniesienia ducha i uniesienia kącików ust proponuję na dobry początek zaznajomić się ze śmiercią (albo nawet Śmiercią) rodem ze Świata Dysku Terry’ego Pratchetta w wydaniu piosenkowym. Utwór pochodzi z równie zamierzchłej, co rewelacyjnej gry komputerowej Discworld 2, wokalu zaś użyczył nie kto inny, jak Eric Idle z Monty Pythona.
Zostańmy jeszcze chwilę przy Monty Pythonie, jako że jeden z najpopularniejszych skeczy legendarnej grupy komików ilustruje językową różnorodność w kontekście śmierci, ukazując zarówno tę poważniejszą frazeologię, jak i bardziej kreatywne, by nie rzec: frywolne wyrażenia. Mowa oczywiście o skeczu z papugą, w którym sprzedawca stara się przekonać klienta, że przedmiot sprzedaży – papuga – wciąż żyje, choć ewidentnie nie jest to prawdą. W efekcie dochodzi do poniższej wymiany zdań:
Customer: He's bleeding demised! Owner: No no! He's pining! Customer: He's not pining! He's passed on! This parrot is no more! He has ceased to be! He has expired and gone to meet his maker! Is a stiff! Bereft of life, he rests in peace! If you hadn't nailed him to the perch he be pushing up the daisies! His metabolic processes are now history! He's off the twig! He’s kicked the bucket! He shuffled off his mortal coil, run down the curtain, and joined the bleeding choir invisible! This is an ex-parrot!!
Jak sami widzicie, różnorodność anglojęzycznej śmierci jest dość pokaźna. Większość z powyższych wyrażeń powinna być zrozumiała, jednakże chciałbym skomentować etymologię frazy „to kick the bucket”.
TO KICK THE BUCKET
Powszechnie uważa się, że opisywane wyrażenie sięga swymi korzeniami praktyki popełniania samobójstwa – wieszania się – poprzez stawanie na wiadrze, a następnie wykopywanie go spod nóg. Jednakże etymolodzy twierdzą, jakoby bardziej prawdopodobnym źródłem frazy był sposób zażynania zwierząt w rzeźniach, kiedy to zwierzęta były wieszane czy też podnoszone na słupach, noszących (w języku francuskim) nazwę „buquet”. Anglicy wymawiali ów francuskie słowo tak samo, jak angielskie „bucket”. Łatwo sobie wyobrazić, że biedne zwierzaki wierzgały i kopały nogami, gdy dokonywały swych żywotów i najprawdopodobniej ten ponury obraz dał początki wyrażeniu „to kick the bucket”.
KILKA ŚMIERTELNYCH IDIOMÓW
Poniżej przedstawiam listę kilku idiomów, których zabrakło w skeczu Monty Pythona, a które powszechnie funkcjonują w języku angielskim.
to bite the dust
to buy the farm
to cash in one’s chips
to give up the ghost
to croak
Jeżeli jeszcze Wam mało, zachęcam do odwiedzenia Wikipedii, gdzie znajdziecie całe mnóstwo wyrażeń związanych ze śmiercią:
PEŁNY TEKST UTWORU
There's a place you're always welcome
That's as nice as it can be
Everyone can get in
'Cause it's absolutely free!
That's death
No need to take a breath
Just lie around all day
With not a single bill to pay
Hooray!
That's death
No more sicknesses or flu
If you've lived beyond your means
You can die beyond them to
Boo hoo!
Well the greatest and the finest
Have already died
Why not simply join them
On the other side?
That's death
Say farewell to all your bills
Rip up all your wills
And pop your final pills
Amen!
That's death
It's a date with fate
If you're not feeling great
Then it's the best way to lose weight, mate
Nothing here to hurt you
No one's here to nag
Come die with me
If your life's a drag!
That's death
The wealthy and well-bred
All of them are here
And they're all completely dead
That's death
No more headaches, no more pain
Of the millions who've died
No one came back to complain!
You can't take it with you
You can't keep what you've got
So why not just lie back
And simply rot?
Just simply rot
It's so cool it's hot