Na podstawie utworu "FurtherOn Up The Road" by Johnny Cash
Stawiając kolejne kroki na krętej i wyboistej drodze edukacji niejednokrotnie można potknąć się o niespodziewany niuans lingwistyczny lub zbłądzić, meandrując ścieżynami niejasnych definicji. Dziś przyjdzie nam przebrnąć kolejny odcinek anglojęzycznej tułaczki, który – choć na pozór krótki – doprowadzi nas dalej niż daleko. Dosłownie. Zajmiemy się bowiem kwestią stopnia wyższego przymiotnika/przysłówka far, czyli angielskimi słowami farther oraz further, różnicami między nimi, pochodzeniem i zastosowaniem. Drogę umili ballada Further On Up The Road w wykonaniu sędziwego Johnny’ego Casha. Być może wiek muzyka, być może intonacja lub aranżacja instrumentalna nadają całości niepowtarzalnej aury nostalgii, skłaniają do chwili przemyśleń nie tylko nad tym, co czeka nas further on up the road…
Jak z pewnością zauważyliście, w tytule piosenki została użyta forma further. Gdy spojrzymy na tekst refrenu, również znajdziemy tę formę:
Further on up the road
Where the way is dark and the night is cold
One sunny mornin' we'll rise I know
And I'll meet you further on up the road.
Czy further jest jedyną poprawną formą w tym kontekście, czy można zamienić owo słowo na farther? Według klasycznych standardów języka angielskiego wręcz wypadałoby to uczynić. Ale od początku…
Forma farther jest stopniem wyższym (comparative form) przymiotnika/przysłówka far.
Our house is far from school.
Your house is farther from the school than ours.
Z kolei słowo further pochodzi ze staroangielskiego, w którym było czasownikiem oznaczającym nakłonić, zmuszać, pchać do zrobienia czegoś. Współczesnym odpowiednikiem staroangielskiego further jest angielski czasownik to impel. Swoją drogą, obecnie wciąż używa się further jako czasownika:
He gives frequent speeches in order to further his cause.
You can always count on him to further his own interests.
Further również stosowane jest jako przymiotnik/przysłówek w stopniu wyższym, często (poniekąd błędnie) zamiennie z farther. Jednakże słowa te różnią się od siebie, co potwierdzają słowniki. W OED znajdziemy następującą adnotację:
In standard English the form farther is usually preferred where the word is intended to be the comparative of far, while further is used where the notion of far is altogether absent.
Zatem farther powinno być używane, gdy mówimy o fizycznych odległościach i dystansach – czyli gdy stopniujemy przymiotnik/przysłówek far. Natomiast further należy stosować dla konceptów abstrakcyjnych, nie mających nic wspólnego z odległością. Kilka przykładów:
I bet you can’t throw the ball farther than me.
My legs hurt! I cannot walk any farther.
The map shows it to be farther than I thought.
We will proceed without further delays.
Let's not discuss it further.
Further meetings seem pointless.
Jak zwykle sprawy jak na złość gmatwają się przy głębszym zbadaniu tematu. Otóż, w słowniku etymologicznym Online Etymology Dictionary można odnaleźć poniższe zdanie, komplikujące nam życie:
There is no historical basis for the notion that farther is of physical distance and further of degree or quality.
I dalej, cofając się do roku 1926, możemy powołać się na H.W. Fowlera (autora A Dictionary of Modern English Usage), który w swym słowniku pisze:
The fact is surely that hardly anyone uses the two words for different occasions; most people prefer one or the other for all purposes, and the preference of the majority is for further.
Skąd wynikają owe nieścisłości związane ze znaczeniem form further i farther? Oczywiście z faktycznego używania obydwu wyrazów przez native speakerów. Jako że nie kto inny, a użytkownicy języka angielskiego determinują jego znaczenie, wygląda na to, iż różnice między further i farther zacierają się. W rzeczy samej, wiele internetowych słowników zezwala na zamienne stosowanie obu form. Jedynie jako czasownik słowo further zachowało unikatowe znaczenie. Mimo wszystko zalecam podążanie za wytycznymi OED, jako że w co bardziej wyedukowanych kręgach beztroskie żonglowanie omawianymi formami zapewne zostanie dostrzeżone, a przecież wszyscy pragniemy uchodzić za kompetentnych lingwistów, czyż nie?
PEŁNY TEKST UTWORU:
Where the road is dark and the seed is sowed
Where the gun is cocked and the bullet's cold
Where the miles are marked in the blood and gold
I'll meet you further on up the road
Got on my dead man's suit and my smilin' skull ring
My lucky graveyard boots and a song to sing
I got a song to sing, it keeps me out of the cold
And I'll meet you further on up the road.
Further on up the road
Further on up the road
Where the way is dark and the night is cold
One sunny mornin' we'll rise I know
And I'll meet you further on up the road.
Now I been out in the desert, just doin' my time
Searchin' through the dust, lookin' for a sign
If there's a light up ahead, well brother I don't know
But I got this fever burnin' in my soul
Further on up the road
Further on up the road
Further on up the road
Further on up the road
One sunny mornin' we'll rise I know
And I'll meet you further on up the road
One sunny mornin' we'll rise I know
And I'll meet you further on up the road.