Na podstawie utworu "Peel me a grape" by Diana KRall
Jako że zbliżają się Święta Bożego Narodzenia, zapewne spodziewaliście się wpisu o adekwatnej tematyce – a tu proszę! Nie dość, że tryb, to jeszcze rozkazujący; i jakbyście nie szukali, jakbyście nie szperali i węszyli - nie znajdziecie w dzisiejszej lekcji ani grama pierników, ani cienia choinki, o figlarnym brzęku tłuczonej bombki nie wspominając. Jednakże jak powszechnie wiadomo, okres świąteczny łączy się z rozpustą i dogadzaniem, które – o czym za chwilę przekonamy się słuchając Diany Krall – są poniekąd związane z omawianym tematem. No bo jak inaczej zwerbalizować zachciankę, jasno dać do zrozumienia domownikom, że tu i teraz, bez zwłoki i grymaszenia ktoś powinien, dajmy na to, obrać nam ze skórki winogrono? Otóż inaczej po prostu się nie da, a nawet jeżeli się da, to brzmi to nazbyt uprzejmie i pokracznie i życia szkoda na elaboraty w stylu:
Would you be so kind as to possibly peel me a grape?
O ileż łatwiej, przyjemniej i przede wszystkim szybciej wyrazić swe życzenie tak, jak robi to Diana Krall:
Peel me a grape, crush me some ice Skin me a peach, save the fuzz for my pillow
Zatem jak sami widzicie, tryb rozkazujący w języku angielskim istotnie jest przydatny. Anglicy określają go mianem „imperative mood” lub po prostu „imperative”. Zdania w trybie rozkazującym tworzymy poprzez użycie czasownika w bezokoliczniku (infinitive); dodając „do not / don’t” w przypadku, gdy marzy nam się negacja:
Just do it!
Hurry up!
Stop making that noise!
Don’t talk to me like that!
Do not walk on the grass.
Jak obrazują powyższe przykłady, angielskie zdania w trybie rozkazującym nie wymagają podmiotu – dokładnie tak samo, jak w naszym ojczystym języku polskim. Skoro znamy już formę trybu rozkazującego, najwyższy czas zapoznać się z jego użyciem i kontekstami zastosowania. Myślę, że opis poniższych funkcji jest zbędny – natomiast przykładów nigdy zbyt wiele, toteż cieście się nimi dowoli i czerpcie garściami…
Rozkazy
Come here right now!
Give me a hundred! (np. jak ktoś podpadnie wuefiście i musi zrobić sto pompek. Bardzo metaforyczny, by nie rzec: poetycki rozkaz…)
Stop talking!
Ostrzeżenia
Watch out! There’s a car coming!
Don’t touch that iron! It is still hot!
Don’t try to touch that cat! It will scratch your face off!
Rady
Don’t tell your girlfriend you do not like cats if she has one! She will dump you in no time!
Don’t eat junk food.
Be nice to people if you want to go to heaven.
Prośby
Tutaj wypada zaznaczyć, że w przypadku uprzejmej prośby w trybie rozkazującym należy dodatkowo użyć magicznego słowa „please”.
Please take a seat.
Please don’t smoke in my house.
Please wait here, the doctor will be with you in a minute.
Instrukcje
Open your book at page 16.
Press the Start button and wait for the green light to turn on.
Insert the plug into the socket.
Pełny tekst utworu:
Peel me a grape, crush me some ice
Skin me a peach, save the fuzz for my pillow
Talk to me nice, talk to me nice
You've got to wine and dine me
Don't try to fool me bejewel me
Either amuse me or lose me
I'm getting hungry, peel me a grape
Pop me a cork, french me a fry
Crack me a nut, bring a bowl full of bon-bons
Chill me some wine, keep standing by
Just entertain me, champagne me
Show me you love me, kid glove me
Best way to cheer me, cashmere me
I'm getting hungry, peel me grape
Here's how to be an agreeable chap
Love me and leave me in luxury's lap
Hop when I holler, skip when I snap
When I say, "do it," jump to it
Send out for scotch, call me a cab
Cut me a rose, make my tea with the petals
Just hang around, pick up the tab
Never out think me, just mink me
Polar bear rug me, don't bug me
New Thunderbird me, you heard me
I'm getting hungry, peel me a grape